मुंबई येथील श्री सिद्धिविनायक मंदिर हे श्री गणेशाला अर्पिलेले एक सुप्रसिद्ध मंदिर आहे. याची स्थापना मुंबई शहरातील सोमवंशी क्षत्रिय ययाती राजाच्या क्षत्रियकुळातील म्हणजेच सध्याच्या आगरीकोळी समाजातील लक्ष्मण विठू आणि देउबाई पाटील यांनी 19 नोव्हेंबर 1801 रोजी केलीकरण्यात आली होती . हे मंदिर भारतातील असलेल्या सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे.
श्री सिद्धिविनायक मंदिरात गर्भगृहाच्या लाकडी दरवाजांवर अष्टविनायकाच्या सुंदर अशा प्रतिमा कोरलेल्या आहेत तसेच मंदिराच्या आतील छतावर सोन्याचा मुलामा चढलेला असून गणेशाची मूर्ती येथे स्थापन केलेली आहे.. ह्या परिसरात हनुमानाचे एक मंदिरही आपणास बघायला मिळेल . मंदिराच्या बाह्यभागातील
घुमटावर संध्याकाळी विद्युत रोषणाई केली जाते त्यामुळे घुमत अनेक रंगांनी उजळतो आणि ते रंग ठराविक तासांनी बदलत असतात . घुमटाच्या खाली श्री सिद्धिविनायकाची प्रसन्न मूर्ती आहे. तसेच मंदिराच्या आत मधील खांबांवर अष्टविनायकाच्या अप्रितीम प्रतिमा कोरलेल्या गेल्या आहेत
श्री सिद्धिविनायक मंदिराचे महत्त्व
विसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धात सिद्धिविनायक मंदिर हे एका लहान मंदिरापासून आजच्या भव्यदिव्य मंदिरात उभारले झाले.
सिद्धिविनायकाचा गणपती हा “नवसाचा गणपती” किंवा “नवसाला पावनारा गणपती” (“जेव्हा आपण नम्रपणे मनापासून प्रार्थना करतो तेव्हा गणपती ती इच्छा पूर्ण करतो “) म्हणून त्याची ओळख प्रसिद्ध आहे. मंदिराच्या प्रशासनाकडून विविध प्रकारच्या पूजा व विविध प्रकारचे अभिषेक करण्यासाठी विविध सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत
श्री सिद्धिविनायक मंदिराचे संचालन
गणपती मंदिरातील देणग्या व भेटवस्तू आणि मंदिराशी संबंधित इतर उपक्रम श्री सिद्धीविनायक गणपती मंदिर ट्रस्टच्या सदस्यांद्वारे नियंत्रित केले जातात.बॉम्बे पब्लिक ट्रस्ट कायदा, 1950 अंतर्गत ट्रस्टची नोंदणी “प्रभादेवी रोड, दादर, बॉम्बे येथे “श्री गणपती मंदिर” या नावाने ओळखले आहे .
ट्रस्टचे विनियमन श्री सिद्धी विनायक गणपती मंदिर ट्रस्ट (प्रभादेवी) अधिनियम, 1980 द्वारे केले जाते. ते 11 ऑक्टोबर 1980 रोजी स्वीकारन्यात आले होते .
आदेश बांदेकर हे ट्रस्टचे सध्याचे अध्यक्ष आहेत.
विवाद
सिद्धिविनायक मंदिराला दरवर्षी सुमारे ₹100 दशलक्ष (US$1.3 दशलक्ष) – ₹150 दशलक्ष (US$2.0 दशलक्ष) देणग्या मिळतात, ज्यामुळे ते मुंबई शहरातील सर्वात श्रीमंत मंदिर ट्रस्ट बनते. 2004 मध्ये मंदिराचे संचालन करणाऱ्या सिद्धिविनायक गणपती मंदिर च्या ट्रस्टवर देणग्यांचा गैरव्यवहार केल्यामुले आरोप करण्यात आला होता. परिणामी, ट्रस्टच्या देणग्यांची छाननी करण्यासाठी आणि आरोपांची चौकशी करण्यासाठी मुंबई उच्च न्यायालयाने निवृत्त न्यायाधीश व्ही पी टिपणीस यांच्या अध्यक्षतेखाली एक समिती नेमली. समितीनेच्या दुर्ष्टीकोनातून नमूद केले आहे की “या प्रकरणाचा सर्वात धक्कादायक पैलू म्हणजे विशिष्ट संस्थांसाठी कोणतीही पद्धत किंवा तत्त्व बाळगले जाणार नाहीत. निवडीचा एकमेव निकष म्हणजे ट्रस्टी किंवा मंत्री किंवा राजकीय वजनदार, सामान्यत: संस्थेशी संबंधित असलेल्या शिफारशी किंवा संदर्भ यांचा सत्ताधारी पक्ष”.
2006 मध्ये मुंबई उच्च न्यायालयाने राज्य सरकार, सिद्धिविनायक मंदिर ट्रस्ट आणि याचिकाकर्ते केवल सेमलानी यांना मंदिराच्या ट्रस्टचा निधी वापरण्यासाठी “सूचक मार्गदर्शक तत्त्वे” तयार करण्याचे निर्देश दिले आहेत.
selfie with bappa स्पर्धे मध्ये भाग घेण्यासाठी येथे क्लिक करा
२०२३ मध्ये हरतालिका कधी आहे? उपवास कथा व पूजाच्या रीती पद्धत आणि महत्त्व याची अधिक माहिती जाणून घ्या साठी यथे क्लिक करा
